استانداردهايPiping
استانداردها و كدها براي سرويس هاي مختلف توسط موسسات استاندارد بين المللي تهيه و توزيع ميگردد.اين استانداردها شامل نحوه ساخت لوله،نحوه استفاده،طراحي،انشعاب،اتصال ،نحوه نصب و نحوه تست خطوط لوله مي باشند.در تهيه اين استانداردها در هنگام استفاده و « ايمني » مهمترين مطلبي كه مورد نظر بوده كاركرد است .اين استانداردها بسته به شرايط از گذشته تا كنون تكميل تر شده و در حال تغيير بوده اند.
انجمن هاي مختلف در زمينه Pipingاستانداردهائي ارائه كرده اند كه از جمله مي توان به موارد زير اشاره نمود :
American Society of Mechanical Engineers ASME
American Society for Testing and Materials ASTM
American National Standards Institute ANSI
American Water Works Association AWWA
American Petroleum Institute API
استانداردهاي ديگري نيز در لوله كشي مورد استفاده قرار مي گيرند تا استانداردهاي فوق را تكميل نمايند ، از جمله اين استانداردها مي توان به موارد زير اشاره نمود :
Plastic Pipe Institute PPI
American Welding Society AWS
Pipe Fabrication Institute PFI
Manufacturers Standardization Society of Valve and fitting Industry MMS
استاندارد «ASME» استانداردی است كه عموميت بيشتري دارد.
این استاندارد لوله كشي در كاربردهاي گوناگون را تقسيم بندي و توضيح داده است :
Power Piping B31.1
Fuel Gas Piping B31.2
Chemical Plant And Petroleum Refinery Piping B31.3
Refrigeration Piping B31.5
Building Service Piping B31.9
لوله ها در كلاسهاي متفاوت و بسته به كاربرد توليد و عرضه مي شود.بطوركلي محصولات لوله به چند نوع اصلي تقسيم شده اند.
سایز لوله ها
سايز لوله ها بر حسب NPS ( Nominal Pipe Size) يا سايز نامي بيان لوله مي شود .همچنين بر اساس استاندارد ASME در سه کلاس ضخامتي توليد مي شود :
Double Extra Strong
Extra Strong ( XS)
standard (Std)
استاندارد ملي آمريکا دسته بندي ديگري کرده و ضخامت را بر حسب Schedule Number بيان مي کند و مشخصات ابعادي لوله را بر حسب قطر خارجي و SCH را ارائه مي کند. موسسه استاندارد نفت امريکا نيز استانداردي براي لوله ها ارائه داده است (API 5L) که نسبت به ديگر استانداردها ، لوله هائي با داده است سايزها و ضخامت جداره متنوعي معرفي نموده است.
اگر روش توليد لوله فرم دادن ورقها بصورت استوانه اي و جوش دادن دو لبه باشد ورق مي گويند،ولي اگر با آنرا لوله درزدار می گویند، ولی اگر با استفاده از قالب تولید شوند آن را لوله بدون درز می نامند.
جنس لوله ها
جنس لوله ها با توجه به نوع سرويس و شرايط کارکرد تعيين مي شود. و به همين دليل لوله در جنس هاي مختلف توليد وعرضه مي شود. پس ابتدا به بررسي انواع فولادها مي پردازيم :
انواع فولادها:
کربن استيل : فولادي که عناصر آلياژي آن کمتر از 1% وماکزيمم مقدار کربن آن 0.25 % باشد را فولاد کربن استيل مي
نامند.در اين ميان نيز عددي بنام« کربن معادل » تعريف مي شود که روشي جهت تمييز فولادهاست و به صورت زير تعريف مي شود:
CE=%C+%Mn/6+ (%Ni+%Cu)/15+ (%Cr+%Mo+%V)/5
و بر طبق اين مشخصه، کربن معادل فولاد کربن استيل نبايد بيشتر از 0.43 باشد.فولاد کربن استيل بر اساس عمليات
حرارتي که روي آن انجام مي گيرد ( ريخته گري ، شکل دهي و...)به انواع مختلف تقسيم مي گردد.
فولادKilled Carbon
نوعي کربن استيل است که روي آن عمليات اکسيژن زدائي صورت گرفته و اصطلاحاً آرام شده است.اين عمل باعث افزايش مقاومت در دماهاي پايين مي شود.
فولاد Low Alloy
نوعي فولاد آلياژي است که درصد عناصر آلياژي آن پائين است.اصولااين عناصر باعث تقويت خواص فولاد ، از قبيل : کاهش ضريب انبساط ، مقاومت درفشارهاي بالا ،افزابش مقاومت در برابر خوردگي و... مي گردند.
• فولاد آلياژي : اگر درصد عناصر آلياژي در فولاد از يک حد خاصي بالا باشد، آنرا فولاد آلياژي مي نامند.افزودن نيکل باعث تغيير ساختمان کريستالي شده و شکل پذيري ، چقرمگي و قابليت جوشکاري فولاد را افزايش مي دهد.همچنين باعث افزايش مقاومت در برابر خوردگي محيطي می گردد.موليبدن(Mo) باعث افزايش مقاومت در برابر خوردگي هاي حفره اي و شکافي (Crevice & Pitting)می شود. کربن و نيتروژن نیز مقاومت فولاد را افزايش مي دهند.
چدن
ترکيبي از آهن و کربن که درصد کربن آن بالاي 2.2است.عمده ترين نوع چدن ، چدن خاکستري است.از مزيت هاي آن مي توان به پائين بودن نقطه ذوب و ريخته گري آسان اشاره نمود.جنس بدنه اکثر شيرآلات از چدن است.
لوله مانیسمان چیست؟
لوله های بدون درز (لوله مانیسمان ) به صورت اكسترودينگ توسط قالب‌هاي مختلف توليد مي‌شود. اصولا تولید لوله های بدون درز مستلزم فرایندی است که طی آن یک شمش فولادی تبدیل به لوله می گردد.لوله های مانیسمان از شمش های فولادی تولید میشوند آنها عموما با کشش و نورد شمش های گرد فولادی تولید می شوند.
البته تولید از مقاطع چهار گوش نیز امکان پذیر است اما باعث بالا رفتن هزینه تولید می گردد نکته جالب در باره روش تولید لوله مانیسمان این است که تولید از سایزهای بزرگتر به کوچکتر می باشد وسایزهای2/1و4/3و1اینچ معمولا” به روش سرد می باشد یعنی برای تولید سایز2/1اینچ ابتدا باید شمش 76 پس از حرارت سوراخ 2/1ایجاد می شود وپس از نورد وکشش درخط تولید لوله 4/1 1اینچ تولید شده وپس از آن باروش سرد لوله 4/1 1کشیده شده وپس از اسید کاری وطی چند مرحله کشش به سایز موردنظر2/1اینچ می رسند.
لوله مانیسمان یا (بدون درز) در برابر فشار بالا، دمای بالا، فشار مکانیکی و فرسایش میتوانند مقاومت کنند و در برنامه های کاربردی گسترده ای در زمینه های نفت و گاز، پالایشگاه، پتروشیمی، شیمیایی، کود، برق، خودرو، بلبرینگ، مکانیک و ساخت و ساز مورد استفاده قرار بگیرند.
علی الخصوص برای حمل و نقل گاز و مایع فشار بالا مورد توجه هستند و بهترین گزینه برای سیستم لوله کشی صنعتی و پالایشگاهی محسوب می شوند. این لوله ها بدون درز و نقص هندسی هستند و کل لوله دارای خواص یکسان و یکنواخت است.
این روش اولین بار توسط مهندسی آلمانی بنام مانیسمان بکاررفت و فقط در ایران به این نام خوانده می شود .
روش های متداول جهت تولید این لوله ها با توجه به ضخامت جداره و قطر آنها بکار میرود, که به قرار زیر میباشد :
تولید لوله بدون درز با اســتفاده از نورد مداوم و یکنواخت بر روى ســنبه براى تولید لوله بدون درز رده ۴۰ با قطر “۱/۲ تا “۸ اینچ
تولید لوله بدون درز رده ۴۰ به روش میز کششــى (ارهارد) این فرایند براى قطرهاى”۲ تا “۸ اینچ
تولید لوله به روش نورد بر روى توپــى لغزان براى تولید لوله هاى بدون درز (مانیسمان) با قطر “۵ تا “۱۶ اینچ
اصولا وقتی نیاز به لوله ای با مقاومت بالا در مقابل فشار باشد لوله مانیسمان یا بدون درز استفاده می شود. لوله مانیسمان (لوله بدون درز) با قطر دیواره بیشتر کاربردی تر و مقرون به صرفه ترند و هر چه قطر دیواره کمتر باشد گرانترند. لوله مانیسمان (لوله بدون درز) معمولا از جنس فولاد و استنلس استیل هستند.
برای مشاهده اطلاعات بیشتر به صفحه لیست قیمت لوله مانیسمان مراجعه نمایید.
عوامل موثر بر قیمت لوله مانیسمان